80 jaar vrijheid: samen herdenken en vieren

Op zaterdag 19 april werden we door de Canadezen bevrijd. De drie gemeenten hebben de handen ineengeslagen voor een gezamenlijk programma. Er worden verschillende activiteiten georganiseerd waarin saamhorigheid en vrijheid centraal staan.

Eén van de activiteiten is de Bevrijdingstocht met historische militaire voertuigen. Dit is niet alleen een eerbetoon aan de bevrijders, maar ook een manier om jongere generaties bewust te maken van de offers die zijn gebracht voor de vrijheid die wij vandaag de dag kennen. De Bevrijdingstocht laat de samenhang tussen de gemeenten Nunspeet, Oldebroek en Elburg zien. Dit evenement herinnert ons aan het belang van waakzaamheid en het besef dat vrede en veiligheid moeten worden onderhouden.

Speciale gasten

Tijdens de Bevrijdingstocht rijden twee bijzondere gasten mee: ‘onderduikmeisje’ Maud Peper-Dahme, één van de laatste Joodse overlevenden uit onze regio, en Hugh Adsett, de Canadese ambassadeur. Mevrouw Dahme zet zich al 45 jaar in voor Holocausteducatie en het levend houden van de herinnering aan de oorlog.

De route leidt langs haar onderduikadressen in Elburg en Oldebroek. In de ochtend ontvangt zij bij Beekstraat 3 in Elburg symbolisch chocolade van de Canadese ambassadeur, net zoals een Canadese soldaat haar 80 jaar geleden chocolade gaf. In de middag passeert de kolonne de Zuiderzeestraatweg 366 in Oldebroek, haar eerste onderduikadres.

Op woensdagavond 23 april geeft mevrouw Dahme een lezing aan de Beekstraat in Elburg. Meer regionale verhalen uit de oorlogstijd lees je in de rubriek 80 jaar Vrijheid van de Huis-aan-huiskrant.

Programma 19 april

• 09.00 uur – Start van de Bevrijdingstocht met saluutschoten op de Singel op ’t Harde.
• 09.45 uur – Aankomst van de colonne op het marktplein in Nunspeet. Burgemeester Céline Blom van de gemeente Nunspeet opent het dagprogramma 'Vrijheid deel je met elkaar'.
• 10:35 uur – Colonne arriveert bij het dorpshuis De Deel in Doornspijk.
• 11:00 uur – Colonne arriveert bij de Mattanjaschool op de Hoge Enk.
• 11:30 uur – Colonne arriveert in de Vesting Elburg. Hier zal het bevrijdingsconcert afspelen
• 12.15 uur – Aankomst van de colonne bij het gemeentehuis in Elburg.
• 13.15 uur – Stopt de colonne bij het Wellington monument in Oosterwolde.
• 13.45 uur – Rijdt de colonne langzaam langs De Hullen in Oldebroek.
• 14:00 uur – Colonne arriveert bij de Boerderijmuseum in Oldebroek.
• 14.45 uur – Einde van de rit op het Meidoornplein in Wezep.

De gemeenten Oldebroek, Nunspeet en Elburg roepen inwoners op om van 18 april t/m 5 mei hun huis en straat feestelijk te versieren en de vlag uit te hangen. Op 4 mei hangen we de vlag ’s avonds halfstok om de oorlogsslachtoffers te herdenken.

Samen laten we zien dat we onze vrijheid koesteren en degenen eren die ervoor hebben gestreden. Door de vlag te laten wapperen, kleuren we onze straten in het teken van 80 jaar vrijheid en tonen we onze verbondenheid.

Hoe mooi zou het zijn als we, net als 80 jaar geleden, onze ‘bevrijders’ verwelkomen met gejuich en wapperende vlaggen? Doe mee en laat de vrijheid zien!

Op 19 april 2025 is het 80 jaar geleden dat Elburg is bevrijd. Ter herdenking organiseert het Oranjecomité Elburg op deze dag een Bevrijdingsconcert op de Vischmarkt met medewerking van muziekvereniging Concordia en de stadsbeiaardier van Elburg Martien van der Knijff met zijn mobiele carillon.

Op 19 april 2025 willen we deze beelden laten herleven als rond 11.30 uur een optocht met historische militaire voertuigen, zoals de bevrijders destijds, hopelijk onder luid gejuich van inwoners en belangstellenden de stad Elburg door de Mheenpoort binnenrijdt.

Bij Beekstraat 3, het voormalig onderduikadres van Maud Peper, zal de stoet halt houden en zal zij door de burgemeester en de Canadese Ambassadeur worden begroet en in één van de voertuigen stappen. Via de Beekstraat (Noordzijde) rijdt de optocht onder begeleiding van de Hellebaardiers, gekleed in de uniformen van de Nederlandse Binnenlandse Strijdkrachten, naar de Vischmarkt waar deze feestelijk wordt onthaald.

Na het hijsen van de Nederlandse vlag door veteranen en scouts van Scouting N.S. Rambonnet en het zingen van het Nederlandse volkslied zal Maud Peper enige woorden spreken. Aansluitend zal zij onder de klanken van “W’ll meet again” van Vera Lynn met de historische voertuigen de stad via de Goorpoort verlaten.

Aansluitend zal als onderdeel en ter afsluiting van het feestelijk onthaal van ca. 12.00-13.00 uur een bevrijdingsconcert worden gegeven, net zoals Concordia dat in 1945 deed.

Inwoners van Elburg en belangstellenden worden van harte uitgenodigd om zoals 80 jaar geleden de “bevrijders” met gejuich en vlaggengezwaai feestelijk te onthalen. De kinderen van de scholen van Elburg zijn door de gemeente uitgenodigd om daarbij aanwezig te zijn. De overige voertuigen die niet door de stad mogen, staan tijdens de festiviteiten in de stad ter bezichtiging opgesteld op het Schootsveld.

19 april 1945
Op deze dag reden de Canadezen (ondersteund door de Engelsen) omstreeks 11.30 uur met hun tanks en militaire voertuigen de stad Elburg via de Mheenpoort binnen. De Almelose stoottroep van de Nederlandse Binnenlandse Strijdkrachten (NBS) reed voorop en mocht als eerste binnenrijden. De straten waren gevuld met een uitzinnige menigte. Kinderen maar ook volwassenen klommen op de tanks en reden mee door de straten van Elburg. ‘s Avonds werd door de gezamenlijke kerken spontaan een dankdienst georganiseerd in de Sint-Nicolaaskerk.

5 mei 1945
Op zaterdag 5 mei was er een twee vreugde-uitbarsting in Elburg. De klokken van de Sint-Nicolaaskerk luidden die dag. Het klokkengelui was de avond daarvoor omstreeks half tien voor het eerst ingezet. Eerst twijfelde een deel van de Elburger bevolking nog, maar korte tijd later durfden ze het aan om juichend de straat op te gaan. Duitsland had gecapituleerd en de vrede in heel Nederland was een feit.

De volgende morgen om 07.00 uur ging de stadsomroeper met hoorngeschal door de stad. De Oranjevereniging kwam al vroeg in actie en om 08.00 uur was de stad al in feeststemming. Ondanks de oorlog waren de versierselen van de Oranjevereniging behouden gebleven zoals de versierde stad op uitbundige wijze liet zien. In de middag werd door de versierde straten een optocht gehouden onder begeleiding van de fanfare van muziekvereniging Concordia. In de avond was er op de Vischmarkt een concert van Concordia. Tijdens en na het concert was de stemming zeer uitbundig. In lange slierten werd door de jongeren door de stad gehost en gezongen en op de brug aan de Nunspeterweg werd een teerton in brand gestoken als symbool van een vreugdevuur.

Maud Peper werd op 24 januari 1936 geboren te Amersfoort. Haar joodse ouders hadden daar een restaurant. Als gevolg van de dreigende oorlogsomstandigheden moest het gezin Peper in 1942 onderduiken.

Via een oud-Oldebroeker die in Amersfoort woonde kwamen Maud en haar jongere zusje terecht bij de familie Spronk op de boerderij Zuiderzeestraatweg 366 in Oldebroek. Het echtpaar Spronk was al op leeftijd en had geen kinderen. Daar leek het voor Maud en Rita veilig. Ze kregen andere namen: Marrigje en Rika Spronk. Er werd hen duidelijk gemaakt dat ze nichtjes waren van de familie Spronk en dat ze in Oldebroek verbleven vanwege een bombardement op hun ouderlijk huis.

Eind 1944 dreigden er razzia’s in Oldebroek. Voor de beide Joodse meisjes werd het te gevaarlijk om bij de familie Spronk te blijven. Via de verzetskring in Elburg kwamen de zusjes Peper eind december 1944 bij de familie Westerink in het pand Beekstraat 3 terecht. Hier overleefden de zusjes Peper de oorlog en maakten ze de bevrijding mee. Na de oorlog werd het gezin Peper herenigd.

In 1950 emigreerde de familie Peper naar de Verenigde Staten. Daar leerde Maud haar man kennen, een Duitse immigrant. Ze kregen vier kinderen en negen kleinkinderen.

Vanwege haar grote verdiensten met betrekking tot haar inspanningen in het onderwijs aan jongeren om de geschiedenis van de Holocaust in de Verenigde Staten bekendheid te geven, krijg zij in de staat New Jersey een eredoctoraat aangeboden.

De afgelopen jaren bezocht Maud regelmatig Elburg en Oldebroek.